Derailleur schoonmaken en smeren
De derailleur is een van de meest kwetsbare en tegelijk meest gebruikte onderdelen van je fiets. Het systeem zorgt ervoor dat je soepel schakelt tussen de verschillende tandwielen. Bij elke trapbeweging beweegt de ketting langs de derailleur, waardoor vuil, stof en vocht zich snel ophopen.
Lees ook: Slijtage remblokken herkennen.Wanneer je de derailleur niet schoonmaakt, merk je al snel problemen. Schakelen gaat stroef of met vertraging, de ketting loopt eraf of je hoort hinderlijk gekraak. Bovendien veroorzaakt vuil extra slijtage, wat kan leiden tot dure reparaties. Met regelmatig schoonmaken en smeren houd je je derailleur in topconditie en geniet je langer van soepel fietsen.
Hoe vaak moet je je derailleur schoonmaken?
De frequentie hangt af van hoe en waar je fietst.
Bij dagelijks gebruik in de stad is eens per maand schoonmaken meestal voldoende.
Fiets je vaak in regen, modder of op onverharde wegen, dan is vaker onderhoud nodig.
Sportieve fietsers, zoals mountainbikers of wielrenners, maken de derailleur vaak schoon na elke intensieve of natte rit.
Een handige vuistregel: hoor je gekraak of schakelt je fiets minder soepel, dan is het tijd voor een schoonmaakbeurt.
Benodigdheden
Voor het schoonmaken en smeren van een derailleur heb je geen uitgebreide werkplaats nodig. Met een paar basismaterialen kun je al aan de slag.
Ontvetter of speciale fietsreiniger
Doek of oude vod
Borsteltje of oude tandenborstel
Eventueel een klein kwastje
Kettingolie of smeermiddel voor bewegende delen
Handschoenen om je handen schoon te houden
Met deze eenvoudige hulpmiddelen maak je je derailleur weer als nieuw.
Stap 1: Voorbereiding
Zet de fiets stabiel op een standaard of keer hem voorzichtig om zodat hij op zadel en stuur rust. Dit geeft je goed zicht op de derailleur en maakt het schoonmaken makkelijker.
Schakel de ketting naar het kleinste tandwiel achter en het kleinste voorblad. Zo staat de derailleur in een positie waarin je er het best bij kunt.
Stap 2: Grof vuil verwijderen
Begin met het verwijderen van modder, bladeren of ander grof vuil. Gebruik hiervoor een doek of zachte borstel. Besteed extra aandacht aan de derailleurwieltjes, want daar blijft vuil vaak hardnekkig plakken.
Wanneer je fiets erg vies is, kun je hem kort afspoelen met water. Gebruik geen hogedrukspuit, want dit kan lagers en delicate onderdelen beschadigen.
Stap 3: Ontvetten van de derailleur
Breng ontvetter aan op de derailleur en draai de pedalen langzaam rond zodat de ketting door het systeem loopt. Gebruik een borstel of tandenborstel om vuil tussen de wieltjes en veren weg te krijgen.
Let erop dat je ook de scharnierpunten goed schoonmaakt. Hier verzamelt zich vaak vet en stof, wat later de bewegingsvrijheid belemmert.
Neem de derailleur na het borstelen af met een droge doek. Zorg dat er geen resten van de ontvetter achterblijven.
Stap 4: Ketting schoonmaken
Omdat de ketting voortdurend langs de derailleur loopt, is het slim om deze direct mee schoon te maken. Haal een doek met wat ontvetter langs de ketting en draai de pedalen achteruit. Herhaal dit tot het meeste vuil verdwenen is.
Een schone ketting vermindert slijtage en zorgt dat de derailleur beter zijn werk kan doen.
Stap 5: Naspoelen en drogen
Spoel de derailleur eventueel kort af met schoon water en droog hem grondig met een doek. Water dat achterblijft kan roest veroorzaken. Besteed aandacht aan kleine hoekjes waar vocht zich ophoopt.
Laat de fiets even staan zodat alles volledig droog is voordat je gaat smeren.
Stap 6: Smeren van de derailleur
Breng een paar druppels olie aan op de scharnierpunten van de derailleur. Dit zijn de kleine draaipunten die de beweging mogelijk maken. Een klein kwastje of precisiedopje helpt om gericht te werken.
Breng ook een beetje smeermiddel aan op de wieltjes van de derailleur. Draai daarna de pedalen rond zodat de olie zich goed verdeelt.
Gebruik niet te veel olie: een dunne laag is voldoende. Overtollige olie trekt juist vuil aan en werkt averechts.
Stap 7: Ketting opnieuw smeren
Na het schoonmaken moet ook de ketting opnieuw gesmeerd worden. Druppel olie op elke schakel terwijl je de pedalen langzaam achteruit draait. Laat het kort intrekken en neem daarna overtollige olie af met een doek.
Een goed gesmeerde ketting maakt het schakelen soepeler en verlengt de levensduur van de hele aandrijving.
Stap 8: Controle en test
Schakel door alle versnellingen heen om te controleren of de derailleur soepel werkt. Het schakelen moet stil en snel verlopen, zonder overslaan of gekraak.
Blijft het schakelen lastig, dan kan de derailleur verkeerd afgesteld zijn. In dat geval moet je mogelijk de kabelspanning bijstellen.
Tips voor langer plezier van je derailleur
Maak de derailleur schoon na elke rit in regen of modder.
Gebruik altijd olie of smeermiddel dat geschikt is voor fietsen. Gewone smeerolie kan te dik of plakkerig zijn.
Controleer regelmatig de derailleurwieltjes op slijtage. Versleten wieltjes beïnvloeden de prestaties.
Houd de kabels schoon en soepel, want vuil in de kabels kan schakelen belemmeren.
Veelgemaakte fouten
Bij het schoonmaken en smeren van de derailleur maken beginners vaak dezelfde fouten.
Te veel olie gebruiken, waardoor vuil juist sneller blijft plakken.
Hogedrukspuit gebruiken, waardoor lagers en scharnierpunten beschadigd raken.
De ketting schoonmaken zonder de derailleur zelf aan te pakken.
Vergeten het overtollige smeermiddel af te nemen.
Door rustig en zorgvuldig te werken, voorkom je deze problemen.
Wanneer is vervangen nodig?
Zelfs met goed onderhoud gaat een derailleur niet eindeloos mee. Slijtage van de wieltjes of verbogen delen kunnen zorgen voor blijvende problemen. In dat geval is vervangen vaak de enige oplossing.
Gelukkig zijn de meeste derailleurs betaalbaar en eenvoudig te vervangen. Met regelmatig schoonmaken en smeren verleng je de levensduur aanzienlijk en hoef je pas veel later tot vervanging over te gaan.